Kanker en complexe slokdarm-en pancreaschirurgie: gedaalde postoperatieve mortaliteit na de bundeling van expertise

De resultaten na 5 jaar bundeling van expertise: een daling van postoperatieve sterfte

Momenteel is de chirurgische zorg voor patiënten met complexe pancreasaandoeningen gecentraliseerd in 15 Belgische ziekenhuizen en voor complexe slokdarmchirurgie in 8 Belgische ziekenhuizen. Zij bezorgen van alle patiënten gegevens tot 90 dagen na de ingreep aan de Stichting Kankerregister, die vervolgens deze gegevens analyseert en rapporteert, waaronder patiënt- en chirurgiekarakteristieken, pathologieresultaten en complicaties.

Nu de mijlpaal van 5 jaar concentratie van deze zorg werd bereikt, werden de gegevens van de periode juli 2019 - juni 2024 voorgesteld in een algemeen rapport:

• Tijdens de eerste 5 jaar van de overeenkomst werden 2626 patiënten met pancreaskanker of een goedaardige aandoening van de pancreas besproken op een multidisciplinair consult voor complexe pancreasaandoeningen.
  Van deze patiënten werden 1011 (38.5%) geopereerd, waarvan 799 voor een maligne tumor.
• Voor slokdarm werden er 1012 multidisciplinair besproken in een expertisecentrum, waarvan er 401 werden geopereerd (39.6%). In 371 gevallen was dit voor een maligne tumor.

Alle patiënten waarvoor door het verwijzende ziekenhuis een ingreep wordt overwogen, worden doorverwezen naar het centrum voor complexe chirurgie. Uit vergelijking met de algemene kankerregistratiedatabank blijkt dat in 2022 in België 53.2% van alle patiënten met een maligne pancreastumor en 54.9% van alle patiënten met een maligne slokdarmtumor werden besproken in een expertisecentrum.

Opvallend: er was een verschuiving van open chirurgie naar meer minimaal invasieve chirurgische technieken.

• Voor de pancreas is er een daling van open chirurgie van 67.6% in jaar 1 van de conventie naar 51.6% in jaar 5.
• Voor de slokdarm daalt het percentage open chirurgie van 41.0% in conventiejaar 1 naar 27.2% in jaar 5.

Eén van de belangrijkste indicatoren voor de kwaliteit van de chirurgie is de postoperatieve mortaliteit op 90 dagen na de ingreep:

• Voor maligne en benigne pancreastumoren bedraagt deze 90-dagen mortaliteit 4.4% voor de 5 conventiejaren samen en 3.4% in het vijfde jaar alleen.
• Voor maligne slokdarmtumoren is er een 90-dagen postoperatieve mortaliteit van 5.9% voor de vijf jaren samen en 4.0% in enkel het vijfde jaar.

De 90-dagen postoperatieve mortaliteit kan voor maligne tumoren voor de conventiejaren tot en met 2022 worden vergeleken met de periode voor de start van de centralisatie (2015-2018) en kan gecorrigeerd worden voor verschillen in patiëntenpopulaties zoals de aanwezigheid van andere belangrijke medische aandoeningen.

• Voor pancreas is er een significante daling van de 90-dagen postoperatieve mortaliteit van 7.3% in de periode voor de centralisatie naar 5.4% in de eerste 3.5 jaar van de centralisatie (2019-2022).
• Voor slokdarm is er ook een significant verminderde sterftekans op 90 dagen na de ingreep, van 9.6% in de periode 2015-2018 naar 6.5% in de periode 2019-2022.

Dit geeft duidelijk weer dat er een beter resultaat is tijdens de eerste centralisatiejaren in vergelijking met de jaren voor de oprichting van de expertisecentra voor complexe pancreas- en slokdarmchirurgie.

De meerwaarde van de bundeling van expertise

Naast deze mooie resultaten zijn er nog andere positieve evoluties in de eerste 5 jaar van de overeenkomst complexe chirurgie, zoals de oprichting van de wetenschappelijke verenigingen voor de chirurgische expertisecentra:

• BPCG voor pancreas: Belgian Pancreatic Cancer Group
• ABES voor slokdarm: Audit Belgian Esophageal Surgery

Zij komen samen op regelmatige tijdstippen om specifieke onderwerpen met betrekking tot chirurgie te bespreken, ervaringen uit te wisselen en nieuwe onderzoeksvragen voor te stellen. Hier worden ook de nationale resultaten besproken, zodat verbeterpunten kunnen worden geïdentificeerd en aangepakt worden, zoals bijvoorbeeld interventies om de kans op bepaalde complicaties te verminderen